Akıl Baba dağının adı halk arasında ''Halbaba'' nadiren de ''Zuhur Baba'' diye anılır.Halbaba yöre halkının yayla yaşayışı sırasındaki en sık uğrak yerlerinden bir tanesidir.Yaylaya çıkıp köylere/şehirlere dönenlere sorulan ilk soru genellikle 'Halbaba'ya çıktın mı?'şeklindedir... Rivayete göre Horasan Erenlerinden, Hacı Bektaş Veli Hazretlerinin ve onun talebesi makamı Güvendi yaylasında bulunan Güvenç Abdal Hazretlerinin de müridi olan Akıl Baba bu civara yerleşen Türkmen/Çepni Bektaşi dervişlerdenmiş ve hastalara şifa, dertlilere deva sunar, onların dertlerini keramet ''Zuhur'' ettirerek ''Hal'' edermiş.Hal kelime itibariyle bir sorunu çözme,karışık bir sorunun içinden çıkma,bir sonuca varma anlamlarına gelmektedir... Malum olduğu üzere Giresun'da Hacı Bektaş Veli Hazretleri ve onun yoldaşlarına hürmeten isim verilmiş birçok coğrafi bölge (Bektaş Yaylası, Güvendi Yaylası, Abdal Musa Tepesi, Ali Meydanı, Semah Düzlüğü vb.) bulunmaktadır. Halbaba,halk arasında hem dış görünümü hem de mana evrenindeki konumuyla önemli bir yer edinmiştir.Hacı Bektaş Veli Hazretleri’nin ve onun talebesi olan Güvenç Abdal Hazretlerinin de müridi olan Halbaba, bu civara yerleşen Bektaşi dervişlerinden birinin adıdır.Halbaba, yöre insanına göre hastalara şifa, dertlilere deva sunan veli bir kişidir... 
Bilindiği üzere Kerem ile Aslı 'Arayış' teması üzerine kurulmuş bir aşk hikâyesidir. Kerem, kendisinden kaçırılan Aslı’nın peşinden gitmekte, diyar diyar gezmektedir. Karadeniz’in yüce dağlarında Aslı’yı arayan Kerem’in yolu Halbaba eteklerine de düşmüştür.(Kerem ile Aslı Hikâyesi’ndeki yer adlarını çıkaran Şükrü Elçin’in İkbal Kütüphanesi’ndeki basma nüshada belirttiği Kurtbeli sözcüğü ile Halbaba’nın etekleri kastedilmektedir/Elçin, 2010, s. 87).Kerem,İpek yolu üzerinden Kurtbeli'ne gelmiş almış sazını eline ve şu dörtlüğü söylemiştir: "Yükseğinde büyük namlı karın var. Alçağında mor sümbüllü Gülistan bağın var. Rum’da Acem'de söylenir yeli, Kadı mısın,Serdar mısın Kurtbeli" Diyerek Gülistan'ını buralardaki Çepni güzellerinin arasından sormuş,olumsuz cevap alınca da yoluna devam etmiştir... Halbaba dağının zirvesinde irili ufaklı binlerce taş yığını bulunmaktadır.Bu durum dağın jeolojik yapısıyla ilgilidir.Bölgeyi ziyaret eden jeoloji mühendisleri dağın sönmüş bir volkan olduğunu belirtmişlerdir…Halbaba’da yakın zamanda bir kültür hizmeti oluşması için değerli bir adım atılmıştır.Yeniköy muhtarı İsmail Yıldırım dağın zirvesine bir demir kabin yaptırmış üzerine de dağın rakımı(2826m.) belirtilmiştir.Kabin içerisinde Kur’an,tesbih,seccade,yiyecek maddesi,su ile gelenlerin anılarını yazabileceği birkaç defter bırakılmıştır...(İsmail Yıldırım kabini İstanbul'da çalıştığı gemi tersanesinde yaptırdığını,üzerindeki rakamların gemilerin dışına yazılan rakamlar olduğunu belirtmiştir.D.Y)... Akıl Baba dağının hemen hemen her noktasından bir kaynak çıkar.Örneğin; Boynuyoğun,Karadoğa,Karaovacık dereleri Akıl Baba’dan doğarlar. Güce ilçesine yakın bir noktada, Arpacık köyünde birleşerek ''Gelevara'' deresi adını alır.. Bu bol ve bereketli derelerin kurutulmaması temennisiyle… Kaynak:Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi(Araştırma:Mehmet Özdemir/Sonbahar 2013)   FOTO:Dursun YILDIRIM