‘’Bugün Giresun ilinin bir ilçesi olan Espiye, Osmanlı döneminde köy statüsünde idi ve 1957 yılında ilçe oldu. Belediye teşkilatı Cumhuriyet döneminden önce de vardı (1912 [?]). Maden nakliyatı ile dikkat çeken, Tirebolu vergi gelirleri biriminin bir parçası olan Espiye, iskeleden kasabaya dönüşmüş bir yerleşim yeridir.

1261 (1845) sayımında Espiye'de tamamı Müslümanlardan oluşan 156 hanede 221 yetişkin, 206 çocuk ve 56 yaşlı erkek nüfusu bulunuyordu. Bu sayımda öğrenildiğine göre Espiye'de "Şeyhoğlu, Kürtünoğlu, Alemdaroğlu, Yanukoğlu, Muradoğlu, Kürtoğlu, Hacıoğlu, Kelsalihoğlu, Dilikoğlu, Zuğanhacıoğlu, Kırhasanoğlu, Toramanoğlu, Kabagözoğlu, Çakıroğlu, Mucukoğlu, Koçalioğlu, Sokaroğlu, Meryemoğlu, Böcüklüoğlu, Küçükalioğlu, Abbasoğlu, Sırgancıoğlu, Fakoğlu, Kabakulakoğlu, Kırgözoğlu, Keloğlu, Pireoğlu, Teberoğlu, İbiloğlu, Emiralioğlu, Habiboğlu, Sedelikoğlu, Tıflıoğlu" isimli ve diğer sülaleler(Bütün sülaleler belirtilmemiş) bulunuyordu. Bugün Espiye'de bu nisbeli sülalelere ait kişiler hayatını sürdürmektedir..’’

‘’1817’den itibaren Karadeniz kıyılarını gezen Bıjişkyan,tuttuğu notlarda Espiye’den de bahsediyor:’Zefre(=eski adı Zefir),Giresun’a on sekiz mil mesafede olup,Keçiburnu’nun altında bir liman mevcuttur.Burada yanında bir dere akan eski bir kale vardır.Dört mil ötede,üzerinde eski bir kale ile Espiye kasabası,bunun yukarısında da pek çok bakır çıkarılan Lahanoz madeni vardır.’Bıjişkiyan yazdığı notlarda Espiye halkından bahsetmemiştir…’’ Dursun Yıldırım