‘’1836’lı yıllarda Espiye’den geçen Ispartalı Seyrani şu dizeleri söylemiştir: ‘’Andan binip biz yolumuzu seçtik/Espiye bellerin yel gibi geçtik.’’.. Espiye,Osmanlı döneminde Tirebolu kazasına bağlı bir köy statüsünde iken bir İskele-Pazar olarak önem kazanıp gelişme göstermiş ve 20.yüzyılda tam anlamıyla bir kasaba ve Cumhuriyet döneminde de ilçe merkezi haline gelmiştir…

Espiye’nin ne zaman kurulduğu ve adının nereden geldiği kesin olarak bilinmemektedir.Bu hususla ilgili bilgiye,bölgenin Osmanlı idaresine girmesinden sonraki 1486 yıllarında rastlanmaktadır.Bu tarihte Çepni Vilayeti adlı bölgede mevcut köyler arasında yer alan Espiye’nin adı,’’Esbiyelü’’olarak geçmektedir…’’İlçe ve çevresinin 15.yüzyılın ikinci yarısında fethedildiği,fetihten önce bölgede Ceneviz ve Rum egemenliğinin olduğu bilinmektedir.1204 yılından itibaren Espiye Rum Pontus Devleti’nin hakimiyeti altına girmiştir.Fatih Sultan Mehmet Han 1461 yılında Trabzon’u fethedip Rum Pontus Devleti’ne son verince Espiye ve çevresi Osmanlı topraklarına katılmıştır…'' Sözlü anlatımlara göre Espiye1910’da nahiye olmuş,1912’de belediye teşkilatı kurulmuştur.(1926’da Espiye belediyesinin geliri 2030 lira,1927’de 2260 liradır)..Trabzon vilayetinden Dahiliye Nezareti’ne gönderilen 3 Temmuz 1916 tarihli bir defterde Espiye’den nahiye olarak bahsedilmekte,elli iki köyü bulunduğu kaydedilmektedir..

İçişleri Bakanlığının kayıtlarına göre Espiye,1926 yılında nahiye statüsüne kavuşturulmuş,19 Haziran 1957 tarihli 7033 sayılı kararla ilçe haline getirilmiştir..