1 Mayıs’ın ‘Emek ve Dayanışma Günü’ olmasının yanında Espiye için de önemli bir tarafı vardır.Eskiler hatırlar yöremizde ‘Eski Pazar’ diye söylenen bir tabir vardı.Bunun nedeni bir zamanlar Espiye pazarının pazar günleri kurulması, daha sonra ise 1880 yılının 1 Mayıs günü alınan bir kararla pazartesiye alınması ve halkımızın eski pazarı unutmaması…’’Gümüşhane ve Espiye madenlerinin bir sevk iskelesi olan,o zaman Tirebolu kazasına üç saat mesafede bulunan Espiye köyünde Pazar kurulması bir hayli eski yıllara dayanır.Espiye gümüşlü kurşun madeniyle ilgili 1141(1725)tarihli bir fermanın bulunması,maden sevkleri,konumu itibariyle birçok köyün merkezi olması,Espiye pazarının kuruluş tarihine dair önemli bir işaret niteliğindedir.Nitekim,ileriki yıllarda içinde 14 yolcunun bulunduğu kayığın battığını bildiren Trabzon valiliğinin 5 Ramazan 1279(23 Şubat 1863)tarihli yazısında’Espiye pazarı nâm iskeleden’söz edilir…
Pazarın pazar gününden başka bir güne alınmasına dair ilk önce 17 Teşrin-i evvel 1295’te(29 Ekim 1879)Ermenilerin ruhani vekili Papaz Kirkor ile Rumların ruhani vekili papaz Hristo müracaatta bulunmuşlardır.Espiye pazarının pazartesi günü kurulması gerektiğine dair dilekçeler (Ahâlî-yi gayimüsliminin pazar günü icrâ-yı ayîn ede geldikleri,yortu gününe tesâdüf eylediği,bu sebeple ahz ü î’tâ edemedikleri yani alışveriş yapamadıkları gerekçesiyle)Trabzon Valisi Sırrı Paşa’nın Tirebolu’yu ziyaretlerinde kendisine anlatılmış,kaza erkânından kaymakam Mehmed Raşid,Naib Mehmed Şefi,Müftü Mehmed Şakir,Mal Müdürü İbrahim,Belediye Reisi Sami(?)Efendilerin,kaza idare meclisi azalarının,Rum ve Ermeni tüccarların,Türk tüccarlardan Mehmed Emin ve Osman Nuri Efendi gibi isimlerin yer aldığı 18 imzalı tutanak ile Trabzon vilayetine müracaat edilmiş(4 Mart 1296/16 Mart 1880),Ermeni murahhasa ve Rum metropoliti de Trabzon vilayetine buna dair bir dilekçe göndermiştir.(1 Nisan 1296/13 Nisan 1880)…