Sözü zamanında ve güzel söyleyebilmek…

Söz vardır savaşı kestirir, söz vardır başı kestirir.

Söz vardır sahibini ipe götürür, söz vardır sahibini ipten aldırır. 

Sözün maksadı kadar söylenişi de, üslubu da önemlidir.

***

“İşin sırrı ne söylediğinde değil ne şekilde söylediğinde gizlidir.”

***

Rivayet olunur ki: Ülkesinin bir iç savaşa sürüklendiğini gören sultan, en iyi kâhini çağırır ve ona ne kadar ömrünün kaldığını sorar. Kâhin: 

- “Sevgili efendim, 4 oğlunuzun da öldüğünü görecek kadar yaşayacaksınız” der.

Bu sözler karşısında son derece öfkelenen sultan, bu korkunç kehaneti dillendiren adamın derhal asılmasını emreder. “Demek iç savaş gerçekten büyük bir tehdit!” diye düşünür.

Çaresizlik içinde bir başka kâhini çağırtır. Ülkenin patlamaya hazır durumunu kontrol altına alabilmesinin mümkün olup olmayacağını öğrenmeye çalışarak “Ne kadar yaşayacağım?” diye sorar. Kâhin:

- “Efendimiz, Tanrı size öyle uzun bir ömür bahşetmiş ki, kendi evlatlarınızın neslinin ötesine geçecek, torunlarınızın neslini de yaşayacaksınız” diye cevaplandırır.

Bu kehanet karşısında müteşekkir olan sultan, kâhinin altın ve gümüşlerle ödüllendirilmesini emreder.

Kâhin saraydan ayrılırken sultanın veziri kâhinin yanına gelir ve şöyle der: 

- “Önceki kâhin de seninle aynı şeyleri söylemişti. Ama sultan onu astırdı, seni ise ödüllendirdi. Nasıl olur?”

Kâhinin ibretlik cevabı:

- “İşin sırrı ne söylediğinde değil ne şekilde söylediğinde gizlidir.”

- “Ne zaman gerçeklerin okunu fırlatacak olsan, mutlaka okun ucunu bir kavanoz bala batırmalısın!”

***

Bu mevzuyla alakalı başka bir rivayette:

Hükümdar bir rüya görür ve bunu bilgininden yorumlamasını ister… Bilgin:

- "Hünkârım, siz hayatınızda çok büyük acılar çekecek, tüm yakın ve akrabalarınızın ölümünü göreceksiniz" yorumunu yapar.

Hükümdar, hoşlanmadığı bu yorumu yapan bilgini cezalandırır.

Aynı rüyayı;

- "Efendim, sizin ömrünüz o denli uzun ve zengin olacak ki akraba ve tanıdıklarınızdan size yetişebilen olmayacak" şeklinde yorumlayan bilginin yardımcısı ise kese kese altınlarla mükâfatlandırılır.

***

Kıssadan hisse:

Efendim, siz, siz olun “Ne zaman gerçeklerin okunu fırlatacak olsanız da mutlaka okun ucunu bir kavanoz bala batırın!”